چرا به فاطمه زهرا (س) امّ ابیها می گویند؟

فاطمه ی زهرا (س) یادگار رسول خدا و دخت حضرت محمد مصطفی (ص) و برگزیده ی پروردگارش و جایگاه هدایت  بود . صاحب حکمت ، نور چشم و پاره تن حضرت ختمی مرتبت .چنانچه رسول اکرم درباره ایشان فرمود آنکه فاطمه را بیازارد مرا آزرده ساخته و کسی که مرا آزار رساند ، خداوند را ناخرسند و آزرده ساخته است .(1)میزان موّدت و علاقه ی شدید پیامبر گرامی اسلام (ص) به فاطمه ی زهرا (س) باره و بارها به تصویر کشیده شده است از جمله اینکه به وقت سفر ، وداع با فاطمه بعد از همه و در هنگام مراجعت ، ملاقات با او قبل از همه ، صورت میگرفت .(2)و نیز تا مدت ها پس از نزول آیه ی تطهیر هنگامی که پیامبر برای نمازهای پنج گانه از منزل خارج می شدند نخست به در خانه ی فاطمه میرفت و با صدای بلند میفرمودند : سلام بر شما ای اهل بیت .(3)کردار و رفتار و محبت قلبی حضرت زهرا (س) نیز برای حضرت رسول مانند مادری دلسوز است که نهایت توجه و رأفت را نسبت به ایشان مبذول میداشتند .امّ ابیها ، کنیّه ای است که حضرت رسول ایشان را بِدان می خواندند.چه اینکه پیامبر در خردسالی ، مادر خود را از دست داد و سراسر عمر عزیزش را به سختی گذراند و تا قبل از ازدواج با ، بانو خدیجه و حتی پس از آن ، پیوسته مورد آزار مشرکان بود و فاطمه (س) پروانه وار به گرد شمع پدر در رفع اندوه او می کوشید و از پدر دلجویی میکرد و چون رسول خدا دلسوزی ایشان را میدید ، اشک دیدگان مبارکش را فرامیگرفت و میفرمود : او مادر پدرش است .( 4)و نیز مراد پیامبر از مکنّی نمودن فاطمه (س) به امّ ابیها آن است که دخترش اساس و پایه و ریشه ی درخت رسالت و عنصر نبوّت است . آنچنان که در تفسیر روح المعانی از باقر العلوم (ع) منقول است که امام (ع) میفرمایند :پیامبر خدا (ص) درخت طیبّه و فرع آن علی و عنصرش فاطمه و میوه اش ، فرزندان زهرا (س) و گلها و برگهایش شیعیان حضرتش میباشند .(5)شاید با توجه به اینکه ،" ‏امّ " در لغت به معنی اصل و ریشه است بتوان گفت حضرت زهرا(س) اصل و منشأ نبوت و ولایت است که اگر وجود آن بزرگوار نبود ، نبوّت ِ پیامبر و ولایت ائمه (ع) آشکار نمی‏شد .ولایت ثمره ی نبوّت است و نبوّت بدون ولایت بی‏معنی است. چنانکه در آیه شریفه خداوند به پیامبر(ص) می‏فرماید: اگر ولایت را به مردم ابلاغ نکنی رسالتت ناتمام است. و از این جهت که وجود حضرت صدیقه طاهره (س) ، منشأ وجود ائمه اطهار بود، منشأ ولایت است پس اگر حضرتش نبود ولایت نبود و نبوّت هم به طور کامل ثمربخش نبود، بنابراین آن جناب منشأ نبوّت و امامت است . 1- العوالم  ج 6 ص 522- مستدرک الصحیحین ج 1 ص 4983- فرائد السمطین ج 2 ص 50 و 614-  العوالم ج 6 ص 375- تفسیر المعانی  ج 6 ص 205